Th�?trưởng B�?KH&CN Bùi Th�?Duy báo cáo tham luận: K�?hoạch triển khai Chiến lược phát triển KHCN&ĐMST đến năm 2030 và kết qu�?th�?nghiệm ch�?s�?ĐMST cấp địa phương

S�?cần thiết xây dựng B�?Ch�?s�?PII

Ngh�?quyết s�?05-NQ/TW Hội ngh�?lần th�?tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII v�?một s�?ch�?trương, chính sách lớn nhằm tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động, sức cạnh tranh của nền kinh t�? Ngh�?quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần th�?XIII của Đảng, Chiến lược phát triển kinh t�?– xã hội 10 năm 2021-2030 và Chiến lược phát triển khoa học, công ngh�?và đổi mới sáng tạo (KHCN&ĐMST) đến năm 2030 đã khẳng định phải đổi mới mô hình tăng trưởng của nước ta theo hướng “chuyển dần t�?dựa vào gia tăng s�?lượng các yếu t�?đầu vào của sản xuất sang dựa vào tăng năng suất, chất lượng lao động, ứng dụng khoa học – công ngh�?và đổi mới sáng tạo�? Tuy nhiên, chưa có các mô t�?định lượng đ�?giúp hình dung và c�?th�?hóa thành các mục tiêu, ch�?tiêu c�?th�? Do đó, cần thiết phải có một b�?ch�?s�?mô t�?hiện trạng mô hình phát triển kinh t�?– xã hội (KT-XH) dựa trên KHCN&ĐMST. T�?đó, cung cấp cơ s�?khoa học, thực tiễn v�?điểm mạnh, điểm yếu, các yếu t�?tiềm năng, các điều kiện cần thiết, giúp các nhà hoạch định chính sách và các cấp lãnh đạo có cơ s�?khoa học và thực tiễn đ�?xác định, lựa chọn các định hướng, giải pháp phù hợp cho phát triển KT-XH dựa trên KHCN&ĐMST �?c�?cấp quốc gia và cấp địa phương.

�?cấp quốc gia, t�?năm 2017, như nhiều quốc gia khác trên th�?giới, Chính ph�?đã s�?dụng b�?ch�?s�?ĐMST toàn cầu (GII) do T�?chức S�?hữu trí tu�?Th�?giới (WIPO) công b�?hằng năm nhằm qua đó xác định các điểm mạnh, điểm yếu của quốc gia. T�?đó, đưa ra các giải pháp, biện pháp cải thiện phù hợp, cũng như đ�?kịp thời xây dựng, ban hành các chính sách có liên quan. Tại Ngh�?quyết hằng năm, Chính ph�?phân công c�?th�?đến từng b�? ngành đ�?ch�?trì theo dõi và cải thiện các ch�?s�?Việt Nam còn hạn ch�? đồng thời giao B�?KH&CN làm đầu mối điều phối, theo dõi chung.

Dưới s�?ch�?đạo, điều hành sát sao, c�?th�?của Chính ph�? của Th�?tướng Chính ph�? của các Phó Th�?tướng Chính ph�?và s�?vào cuộc hiệu qu�?của các b�? ngành, trong những năm qua kết qu�?Ch�?s�?GII của Việt Nam luôn có s�?cải thiện tích cực. Trong Báo cáo GII 2022 của WIPO, Việt Nam tiếp tục được WIPO ghi nhận là quốc gia có điểm s�?cao hơn nhiều so với mức trung bình của các nước cùng nhóm thu nhập. Trong 12 năm liền, Việt Nam luôn có kết qu�?ĐMST cao hơn so với mức đ�?phát triển, cho thấy hiệu qu�?trong việc chuyển các nguồn lực đầu vào thành kết qu�?đầu ra ĐMST. Việt Nam là một trong s�?ít những quốc gia thu nhập trung bình thấp được WIPO ghi nhận có tốc đ�?bắt kịp v�?ĐMST nhanh nhất (cho dù th�?hạng năm 2022 có giảm nh�?do một s�?điều kiện khách quan).

�?cấp địa phương, qua theo dõi thực t�?cho thấy các địa phương còn lúng túng trong việc tham gia thực hiện Ngh�?quyết của Chính ph�?v�?cải thiện ch�?s�?GII cấp quốc gia. Một trong những lí do là ch�?s�?GII đánh giá �?cấp quốc gia nên nhiều s�?liệu thống kê tương t�?�?cấp địa phương không có, đồng thời phương pháp đánh giá theo quy chuẩn quốc t�?còn mới nên có những điểm không phù hợp với cấp địa phương của Việt Nam. Bên cạnh đó, do có s�?khác biệt giữa các địa phương v�?quy mô KT-XH, v�?dân s�? đất đai, cơ cấu kinh t�? định hướng phát triển… nên các địa phương cần và phải lựa chọn mô hình phát triển KT-XH dựa trên KHCN&ĐMST khác nhau, phù hợp với bối cảnh, điều kiện, đặc điểm riêng của địa phương mình. Những vấn đ�?trên làm cho các địa phương không nắm được thực trạng mô hình phát triển KT-XH dựa trên KHCN&ĐMST của địa phương mình, do đó nhiều địa phương kiến ngh�?cần có b�?ch�?s�?ĐMST dành riêng cho địa phương đ�?căn c�?vào đó có th�?ch�?đạo điều hành tốt hơn, sát với thực tiễn hơn.

Cung cấp bức tranh tổng th�?v�?hiện trạng mô hình phát triển kinh t�?– xã hội

Theo Th�?trưởng B�?KH&CN Bùi Th�?Duy, thực hiện phân công của Chính ph�?tại cuộc họp thường kì tháng 1/2022 (Ngh�?quyết 12/NQ-CP ngày 30/01/2022), trong thời gian qua B�?KH&CN đã tích cực phối hợp với T�?chức WIPO và các cơ quan liên quan xây dựng B�?Ch�?s�?ĐMST cấp địa phương và đã t�?chức triển khai th�?nghiệm tại 20 tỉnh/thành ph�?�?6 vùng kinh t�? có mức thu nhập khác nhau, cơ cấu kinh t�?khác nhau, đ�?tiêu chí đ�?đại diện cho tất c�?63 tỉnh/thành ph�?trên phạm vi toàn quốc.

Được s�?h�?tr�?k�?thuật của WIPO, trên cơ s�?nghiên cứu và tham khảo kinh nghiệm xây dựng các b�?ch�?s�?cấp địa phương đã có trong nước (PCI, PAR, PAPI�? và kinh nghiệm nước ngoài (trên th�?giới mới ch�?có một s�?quốc gia xây dựng b�?ch�?s�?ĐMST cấp địa phương như Trung Quốc, Ấn Đ�? Columbia, M�?#8230; trong đó, Ấn Đ�?và Columbia cũng dựa trên b�?ch�?s�?ĐMST toàn cầu GII của WIPO), B�?KH&CN đã xây dựng B�?Ch�?s�?ĐMST cấp địa phương theo 10 bước như hướng dẫn của OECD cho xây dựng b�?ch�?s�?tổng hợp, phù hợp với bối cảnh thực tiễn, đặc điểm của các địa phương �?Việt Nam.

B�?Ch�?s�?PII gồm 51 ch�?s�? chia làm 7 tr�?cột.

Th�?trưởng Bùi Th�?Duy cho biết, B�?Ch�?s�?ĐMST cấp địa phương của Việt Nam có 51 ch�?s�? chia làm 7 tr�?cột theo nguyên lý của b�?ch�?s�?GII (05 tr�?cột đầu vào phản ánh những yếu t�?tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển KT-XH dựa trên KHCN&ĐMST, bao gồm (1) Th�?ch�? (2) Nguồn nhân lực và nghiên cứu, (3) Cơ s�?h�?tầng, (4) Trình đ�?phát triển của th�?trường và (5) Trình đ�?phát triển kinh doanh; 02 tr�?cột đầu ra phản ánh kết qu�?tác động của KHCN&ĐMST vào phát triển KT-XH gồm: (6) Sản phẩm tri thức, sáng tạo và công ngh�? (7) Tác động).

Trong giai đoạn thiết k�?khung ch�?s�?và các ch�?s�?thành phần, s�?tham gia c�?vấn k�?thuật tích cực của T�?chức WIPO, s�?phối hợp, chia s�?kinh nghiệm của các B�? cơ quan đã xây dựng thành công các ch�?s�?cấp địa phương tại Việt Nam, s�?tham gia đóng góp ý kiến của các địa phương đã giúp B�?KH&CN xây dựng và hoàn thiện được khung ch�?s�?và các ch�?s�?thành phần. Trong giai đoạn thu thập d�?liệu, B�?KH&CN đã t�?chức nhiều hội thảo, nhiều buổi làm việc với các b�? cơ quan trung ương đ�?trao đổi thống nhất thu thập d�?liệu t�?các cơ quan quản lý nhà nước (có 37/51 ch�?s�?được lấy d�?liệu t�?các cơ quan quản lý nhà nước). Đồng thời, với các địa phương, B�?KH&CN đã xây dựng tài liệu hướng dẫn và tập huấn cho các địa phương đ�?thu thập các d�?liệu liên quan tại địa phương (có 14/51 ch�?s�?được lấy d�?liệu t�?các địa phương).

Quá trình th�?nghiệm B�?Ch�?s�?cho thấy, do h�?thống thống kê của chúng ta còn chưa bắt kịp với quốc t�?nên một s�?ch�?s�?theo thông l�?quốc t�?hiện chưa được thống kê c�?�?cấp quốc gia và địa phương. Vấn đ�?này s�?cần phải quyết tâm khắc phục trong thời gian tới đ�?đánh giá xác thực hơn hiện trạng của các địa phương cũng như của quốc gia. Trong giai đoạn x�?lí, phân tích d�?liệu và xây dựng báo cáo, B�?KH&CN đã t�?chức tính toán theo đúng các chuẩn mực quốc t�?và sau đó gửi tới chuyên gia quốc t�?độc lập (do WIPO ch�?định và chi tr�?kinh phí) đ�?chuyên gia thực hiện đánh giá độc lập kết qu�?xây dựng và th�?nghiệm b�?ch�?s�?trên nhiều góc đ�? phương pháp thiết k�?b�?ch�?s�? đ�?tin cậy của d�?liệu, kết qu�?tính toán…

Theo kết qu�?phân tích, đánh giá, các địa phương tham gia th�?nghiệm được chia thành 4 nhóm, nhóm dẫn đầu gồm 2 địa phương; nhóm th�?hai là gồm 4 địa phương; nhóm th�?ba gồm 8 địa phương, và 4 địa phương thuộc nhóm cuối cùng (có 2/20 địa phương không có đ�?d�?liệu nên không đưa vào danh sách đánh giá). Kết qu�?đánh giá cho thấy có phù hợp, tương đồng cao với đặc thù mô hình phát triển KT-XH của các địa phương. Các địa phương thuộc nhóm dẫn đầu là các địa phương phát triển KT-XH và có hoạt động KHCN&ĐMST mạnh m�?(Hà Nội và Đà Nẵng).

Với mỗi địa phương, kết qu�?đánh giá, xếp hạng của từng ch�?s�?(51 ch�?s�?, nhóm ch�?s�?và tr�?cột được trình bày trong một bảng thông tin tổng hợp. Đồng thời, 5 điểm mạnh và 5 điểm yếu của mỗi địa phương cũng được ch�?rõ. Trên cơ s�?các thông tin chi tiết này, các địa phương có th�?nhận diện được các vấn đ�?cần chú trọng đ�?t�?đó có các ch�?đạo, điều hành trong việc xây dựng và thực hiện các biện pháp, giải pháp thúc đẩy phát triển KT-XH dựa trên KHCN&ĐMST của địa phương, góp phần nâng cao năng lực kinh doanh, năng lực cạnh tranh, năng lực ĐMST của địa phương và của quốc gia

Vừa qua, chuyên gia quốc t�?độc lập do WIPO ch�?định đã tiến hành kiểm định độc lập b�?ch�?s�? Kết qu�?kiểm định của chuyên gia quốc t�?đã khẳng định khung ch�?s�?và các ch�?s�?thành phần được thiết k�?phù hợp, phản ánh được hiện trạng của đối tượng được đo lường; các bước x�?lí d�?liệu, tính toán điểm s�?và th�?hạng đều được thực hiện đầy đ�? chính xác, minh bạch và đáng tin cậy. Kết qu�?th�?nghiệm cho thấy B�?Ch�?s�?ĐMST cấp địa phương đ�?mạnh đ�?đưa ra những kết luận hữu ích. Kết qu�?kiểm định cũng cho thấy còn một vài ch�?s�?cần được xem xét khi triển khai trên phạm vi toàn quốc trong thời gian tới. Việc rà soát, xem xét, tinh chỉnh hằng năm đ�?phù hợp với bối cảnh và mục tiêu cũng là thông l�?chung trong xây dựng các ch�?s�?tổng hợp.

B�?ch�?s�?đo lường ĐMST cấp địa phương s�?cung cấp bức tranh thực t�? tổng th�?v�?hiện trạng mô hình phát triển KT-XH dựa trên KHCN&ĐMST của từng địa phương. Qua đó, b�?ch�?s�?s�?cung cấp căn c�?và bằng chứng v�?điểm mạnh, điểm yếu, v�?các yếu t�?tiềm năng và các điều kiện cần thiết đ�?thúc đẩy phát triển KT-XH dựa trên KHCN&ĐMST của từng địa phương. Trên cơ s�?kết qu�?th�?nghiệm thành công B�?Ch�?s�?ĐMST cấp địa phương năm 2022, tại hội ngh�? B�?KH&CN kiến ngh�?Chính ph�? Th�?tướng Chính ph�?cho phép chính thức triển khai B�?Ch�?s�?ĐMST cấp địa phương trên phạm vi toàn quốc t�?năm 2023./.

*Liên kết nguồn tin: //most.guiamollet.com/vn/tin-tuc/22715/bo-khoa-hoc-va-cong-nghe-cong-bo-ket-qua-thu-nghiem-chi-so-doi-moi-sang-tao-cap-dia-phuong-.aspx

Nguồn MOST